Arktos - Vijzelstraat 20

Een website als ode aan Arktos?

Arktos - een van de oudste meisjesdisputen van het Amsterdamsch Studenten Corps / de Amsterdamsche Vrouwelijke Studentenvereeniging (ASC/AVSV), opgericht in het jaar 1917. Het jaar waarin de schoolstrijd tot bedaren kwam en vrouwen voor het eerst een vorm van kiesrecht kregen. En het jaar waarin plantkundige Johanna Westerdijk de eerste vrouwelijke hoogleraar van Nederland werd.

In datzelfde jaar bedachten zeven Amsterdamse studentes - bevoorrechte vrouwen, zeker in die tijd - dat het tijd was voor een nieuw dispuut. Dat werd Arktos. Arktos, van de zeven sterren tellende Ursus Arctos, Grote Beer of steelpan. Vanwege die zeven schitterende oprichtsters, natuurlijk.

Het idee was misschien niet zo hemelbestormend als het hoogleraarschap plantkunde of de Vereeniging voor Vrouwenkiesrecht, maar belangrijk was het wel. Honderden studentes meldden zich in de loop van de decennia bij Arktos. Amsterdam en de wereld veranderden, de rokken werden alsmaar korter en de hoedjes gingen af, maar de essentie van het dispuut bleef gelijk.

Arktos was als een dieseltrein die door de tijd heen tsjoekte, waar je op sprong en een bont gezelschap aan medepassagiers ontmoette. Het was een club waar je veel in stopte en nog meer uithaalde: vriendschap en/of liefde, vele uren aan zang-, dans-, schrijf-, spreek-, dicht-, toneel-, zeil- en ski-ervaring, een toefje bestuurlijke en organisatorische vaardigheid en ga zo maar door. Het was een groep vrouwen met wie je nachten en dagen doorbracht in café en UB, opdat je ooit één van die oude grijsaards zou worden die je bewonderend toeknikte bij de verjaardagsfeestjes van Arktos.

Nu zul je denken: waarom is dit alles in de verleden tijd geformuleerd? Welnu. In 2010 is Arktos gaan 'slapen'. Het dispuut is gestopt met het werven van nieuwe leden. Het was al enige jaren lastig om nieuwe meisjes aan te krijgen en het leek op dat moment het best de Beer in een (langdurige?) winterslaap te sussen.

De website is een idee dat voor die tijd ook al leefde. Nu, met die ingedutte Beer op de achtergrond, leek het helemáál goed om de nalatenschap van generaties Arktosieten van de dikke laag stof te ontdoen die zich daarop had genesteld in de loop der tijd. De foto's, brieven, kattebellen, constitutiekaartjes, lustrumalmanakken, tekeningen en andere getuigenissen die het Arktos-archief rijk is, bieden inzicht in bijna een eeuw (jonge) vrouwengeschiedenis.

Lustrum 1982