dr. Hendrik Muller's Vaderlandsch Fonds - Jan van Nassaustraat 102

Het Dr Hendrik Muller's Vaderlandsch Fonds is in 1941 opgericht na het overlijden van de stichter: dr Hendrik Pieter Nicolaas Muller.

Hendrik Muller wordt geboren in Rotterdam in 1859 als telg van een aanzienlijk geslacht van kooplieden en geleerden. Tot zijn drie-en-dertigste drijft hij handel in en op de Afrikaanse Oost- en Westkust. In 1882 maakt hij voor zijn Handelscompagnie een inspectiereis naar Oost-Afrika en reist vervolgens door Zuid-Afrika. In 1890 ziet hij zich gedwongen door ziekte en problemen van persoonlijke en zakelijke aard afscheid te nemen van de handel.

Hij wijdt zich daarna aan de wetenschap en promoveert in 1894 in Duitsland op de ethnografische studie met als titel: Land en volk tussen Zambesi en Limpopo. Daarmee voltooit hij zijn derde boek in een reeks studies over Zuid-Afrika. Twee jaar later wordt hij consul voor de Oranje Vrijstaat (OVS), later consul-generaal. Zijn consulaat in Rotterdam wordt ten tijde van de Boerenoorlog in Zuid-Afrika het buitenlandse centrum van waaruit de OVS acties onderneemt voor internationale hulp. Hendrik Muller reist met zijn vurig pleidooi de hele wereld af. Hij spreekt met President Roosevelt en oud-presidenten Reitz en Steyn, maar de strijd wordt- tot Mullers grote teleurstelling- in 1902 ten gunste van de Britten beslecht. Over de OVS, zijn reizen naar Amerika en nadien ook Oost-Azie ( Japan, Indonesie, Laos, Cambodja) schrijft Hendrik Muller vier boeken.

Na de Eerste Wereldoorlog gaat een oude wens in vervulling. In 1919 wordt Hendrik Muller benoemd tot gezant in Boekarest, daarna in Praag. Op 72-jarige leeftijd verlaat hij de diplomatieke dienst om zijn laatste jaren in rust in Den Haag door te brengen.

In het oorlogsjaar 1941 overlijdt Hendrik Muller, ongehuwd, en wordt hij onder de tonen van het Wilhelmus (!) in Den Haag begraven. Hendrik Muller was een vurig patriot, die trots was op onze vaderlandse historie. Het aantal onderscheidingen dat hem is toegevallen is teveel om op te noemen. De Universiteit van Zuid-Afrika bijvoorbeeld heeft hem niet alleen met een borstbeeld gehuldigd, maar ook met een ere-doctoraat. Ook staat zijn borstbeeld in het Leidse Rijksmuseum voor Volkenkunde, dat nu zijn Afrikaanse ethnografica bezit.

Zijn vaderlandsliefde heeft hij kenbaar gemaakt door het oprichten van een fonds waaraan hij zijn aanzienlijke vermogen heeft nagelaten. Dit fonds heeft een passende naam gekregen: Stichting dr Hendrik Muller's Vaderlandsch Fonds.

Sinds 1941 zijn talloze studenten door een beurs van zijn Fonds in staat gesteld om hun studie af te ronden of om zich wetenschappelijk nog verder te bekwamen. Bijna 75 jaar hebben kerken en musea subsidies gekregen om het Nederlandse erfgoed in stand te houden.

In 2009 is de 150e geboortedag van deze markante man op een passende wijze herdacht. Ook is in 2016 ter ere van het 75 jaar bestaan van de stichting een compositie geschreven door Mayke Nas, Componist des Vaderlands (2016-2018).

Dik van der Meulen, Neerlandicus, schrijver en biograaf, winnaar van o.a. de Libris Geschiedenis Prijs voor zijn biografie over koning Willem III, heeft een biografie van Hendrik Muller geschreven. Dit boek is uitgegeven door Querido en sinds eind maart 2020 verkrijgbaar in de boekhandel. Prachtig geschreven, een aanrader!

Your browser does not support the video tag.