MEE Drenthe - Lauwers 10

Om ggz-cliënten die nu nog onder Wmo vallen onafhankelijk advies te kunnen geven over een eventuele overgang naar de Wlz per 1 januari 2021, zet de gemeente Apeldoorn cliëntondersteuners met kennis van de Wlz in. Daarmee loopt de gemeente voor op andere gemeenten. “Wij willen dat het belang van cliënten bij het maken van deze keuze, op de eerste plaats komt te staan,” zegt Antonie de Vlieger, strategisch beleidsadviseur Sociaal Domein bij de gemeente Apeldoorn. Cliëntondersteuningsorganisatie MEE is blij met de aanpak van Apeldoorn: “Apeldoorn is heel vooruitstrevend in deze overgang voor ggz-cliënten naar de Wlz. Hun doel is ook om de cliënt echt goed te informeren en te begeleiden in dit proces,” aldus Astrid van Delden, contractmanager Wlz bij MEE.

Apeldoorn gaf eind 2019 een aantal cliëntondersteuningsorganisaties in Oost-Veluwe de opdracht om de cliënt te ondersteunen bij dit traject. De Vlieger: “Elke betrokken partij, gemeente, zorgaanbieder etcetera heeft eigen belangen. Wij willen voorkomen dat de cliënt ‘gestuurd’ wordt in het maken van de afweging om wel of niet over te gaan naar de Wlz. Daarnaast vinden we het belangrijk dat een cliënt met één cliëntondersteuner te maken krijgt in dit traject en niet eerst iemand vanuit de Wmo en dan iemand vanuit de Wlz.” In december 2019 hebben alle zorgaanbieders een folder gekregen met het aanbod om cliëntondersteuning – dat altijd gratis is – voor hun cliënten in te zetten en hun cliënten hierover te informeren. De reden om dit via zorgaanbieders te doen is omdat zij rechtstreeks in verbinding staan met de cliënt en er landelijk is afgesproken dat zij het gesprek over een overgang in eerste instantie voeren.

Een cliëntondersteuner in gesprek over de overgang naar de Wlz.

Resultaten gesprekken
Door de corona-crisis is het nu lastig om huisbezoeken te organiseren, maar de eerste oriënterende gesprekken met zorgaanbieders over de toegevoegde waarde van cliëntondersteuning zijn positief verlopen.

Sinds 1 januari zijn er al 146 aanvragen voor een Wlz-indicatie bij het CIZ ingediend. Op een totaal aantal van ongeveer 800 ggz-cliënten, waarvan er 40% mogelijk in aanmerking komt voor de Wlz, is dat al best veel, aldus De Vlieger. Apeldoorn heeft de doelgroep ggz-cliënten goed in beeld: onder andere via een goedlopende EPA taskforce met de regionale ggz-aanbieders Beschermd Wonen en zorgverzekeraar Zilveren Kruis. Het contact met deze Beschermd Wonen-cliënten verliep tot op heden vooral via het Wmo-loket. Nu een deel over gaat naar de Wlz wil Apeldoorn de ondersteuning tijdens dit traject anders inrichten zodat de cliëntondersteuning voor Wmo en Wlz geïntegreerd wordt.

Ggz-cliënten gebaat bij één gezicht voor ondersteuning
De Vlieger: “Zeker voor ggz-cliënten is het belangrijk dat ze goed begeleid worden bij een mogelijke overgang naar de Wlz en dat er één gezicht is, waar ze steeds mee te maken hebben.” Volgens De Vlieger is er veel verschil binnen de doelgroep: “Sommige mensen met autisme begrijpen alles heel goed maar hebben moeite om het praktisch te vertalen. Anderen hebben een licht verstandelijke beperking en hebben juist moeite om de boodschap te begrijpen. Daarom is het belangrijk om samen met zorgaanbieders en cliëntondersteuners de communicatie met cliënten op te pakken: we moeten het persoonlijk uitleggen. Een brief alleen helpt meestal niet.” Van Delden vult aan: “Elke keer moet je weer per individu bekijken wie je voor je hebt en welke vorm en toon nodig is: het is steeds finetunen. Rust, zorgvuldigheid en stabiliteit zijn daarbij belangrijk.”

Schot tussen cliëntondersteuning Wmo en Wlz
Op dit moment is cliëntondersteuning voor Wmo en Wlz vaak nog een gescheiden wereld. Tot het moment dat een cliënt een Wlz-indicatie heeft, loopt de ondersteuning via de gemeente. De gemeente sluit contracten af met cliëntondersteuningsorganisaties voor Wmo. Zij ondersteunen ook bij de aanvraag voor een Wlz –indicatie, maar in de praktijk blijkt vaak dat de kennis over de Wlz beperkt is zodat de cliënt niet altijd even goed geholpen wordt in dit traject. Pas bij een indicatie via het CIZ kan de cliënt een beroep doen op gratis cliëntondersteuning via een organisatie die kennis van de Wlz heeft. Dat betekent echter dat de cliënt te maken krijgt met een nieuw gezicht. Plus dat het dossier dan dus overgenomen moet worden.

Ervaring met Wmo en Wlz en de ggz-doelgroep
MEE Veluwe, Cliëntondersteuning-PLUS, Metzorgontzorgen, Zorgmakelaars en Zorgbelang zijn allen cliëntondersteuningsorganisaties die naast ervaring met de Wmo ook ervaring hebben met de Wlz. Ze kennen ook de ggz-doelgroep al uit de tijd dat deze cliënten nog onder de AWBZ vielen. Net als de gemeente zetten de cliëntondersteuningsorganisaties ook veel ervaringsdeskundigen in. Astrid van Delden is namens MEE de coördinator van de inzet van de cliëntondersteuners voor de overgang van de GGZ naar de Wlz in de regio Oost-Veluwe. “Wij hebben intern het schot tussen Wmo en Wlz al weggehaald. We wijzen één persoon aan die het hele traject doet van Wmo tot Wlz. We leiden de mensen dan ook op voor beide domeinen. Tot aan het afgeven van de indicatie van het CIZ worden we door de gemeente betaald, daarna door het zorgkantoor. Daar merkt de cliënt niets van. Ook de cliëntevaluatie vindt pas aan het eind van het traject plaats in plaats van halverwege.”

Apeldoorn loopt voorop
De gemeente Apeldoorn loopt voorop, in vergelijking met andere gemeenten, vindt Van Delden. Al in mei 2019 was er een eerste van vier overleggen van de gemeente Apeldoorn met zorgaanbieders ggz over de overgang naar de Wlz. Daarnaast is er een nieuwsbrief voor zorgaanbieders. “Het idee dat je elkaar nodig hebt in dit traject en dat het belangrijk is om elkaar te vinden, heeft de gemeente Apeldoorn al snel handen en voeten gegeven. Ik spreek 72 gemeenten, maar Apeldoorn is de enige die al zo ver is. Zij hebben al veel geïnvesteerd in het voortraject en al vroegtijdig zorgaanbieders geïnformeerd en voorbereid op wat er komen gaat. Andere gemeenten worden zich nu pas bewust van wat er moet gebeuren. Ik zou andere gemeenten bij deze willen oproepen ook in actie te komen!”

De rol van een cliëntondersteuner Wmo/Wlz

• Onafhankelijk adviseren bij een juiste afweging tussen de Wmo en Wlz op basis van specifieke kennis en expertise.
• Advies en ondersteuning bieden bij het opstellen en indienen van de CIZ-aanvraag voor een Wlz-indicatie.
• Nadat de Wlz-indicatie is afgegeven naast de cliënt blijven staan. Hen ondersteuning bieden bij het kiezen van o.a. de juiste leveringsvorm ZIN of PGB, uitleg geven over een PGB, zoeken naar een gewaarborgde hulp of het zoeken naar een woonplek.
• Bij een afwijzing door het CIZ van de Wlz-indicatie desgewenst ondersteuning bieden bij beroep en bezwaar en ondersteunen bij het aanvragen van een Wmo-indicatie.

Op de website www.clientondersteuning.co.nl kunnen mensen een cliëntondersteuner bij hen in de buurt vinden, zowel voor de Wmo als voor de Wlz.