Pim Fortuyn herdenkingsplaquette - Frits Spitsstraat 3

door Henk Rijkers (Katholiek Nieuwsblad van 24 mei 2002)

Nederland is nog niet klaar met de dood van Fortuyn. Terwijl zijn LPF een hoofdrol speelt in de formatie, doen de media aan formele zelfkritiek. Veel waarachtigheid zit daar echter niet bij.

Is Pim Fortuyn vermoord door de BVD? Pamela Hemelrijk, columniste van ***Algemeen Dagblad***, denkt van wel. Wie zich afvraagt wie het meeste belang heeft bij Fortuyns dood, komt inderdaad eerder uit bij het politieke establishment dan bij de milieubeweging. Oud-officier van Justitie Fred Teeven, nu fractieleider van Leefbaar Nederland, meent op grond van professionele ervaring uit te kunnen sluiten dat Volkert van der G. een dergelijke vakkundige moord als eenling heeft beraamd. Toch houdt het Openbaar Ministerie vol dat de verdachte geheel op eigen initiatief moet hebben gehandeld.

Averechts
Zullen we er ooit achter komen? Misdaadverslaggever Peter R. de Vries liet in zijn programma een geweldige stapel A4-tjes zien. Dat waren de uitdraaien van e-mails van Nederlanders die hem verzochten een oogje in het zeil te houden bij de verrichtingen van de onafhankelijke onderzoekscommissie. Het is duidelijk dat na Van Kemenade weinig Nederlanders meer vertrouwen hebben in 'onafhankelijk' onderzoek. Hoezeer de politieke elite van het moment de schrik te pakken had van Fortuyn en aanhang, bewees premier Wim Kok. Enkele dagen na de begrafenis misbruikte hij op televisie zijn positie als premier door tot op 15 mei de LPF te bestrijden en reclame te maken voor zijn eigen PvdA. Blijkbaar heeft dat averechts gewerkt. Zoals Hans van den Broek na de CDA-overwinning zei: "De premier zei dat de kiezer met zijn verstand moest stemmen. Welnu, de kiezer heeft het advies opgevolgd."

Krokodillentranen
De aanklacht van de advocaten Spong en Hammerstein tegen politici en journalisten wegens het aanzetten tot haat jegens Fortuyn, is in veel commentaren bekritiseerd als nodeloze olie op het vuur. Voor wie echter meent dat hier sprake is van het achteraf construeren van verbanden, zij hier een persoonlijke ervaring vermeld. Op 14 maart kreeg Fortuyn bij de presentatie van zijn boek twee taarten, gemaakt van braaksel, kippenpoep en urine, in zijn gezicht gedrukt. Niemand deed wat, ook Justitie niet. Die dag belde mij KN-medewerker Robert Lemm, die samen met uitgever Martin Ros getuige van het incident was. Zijn woorden waren de eerste die mij te binnen schoten, toen ik van de aanslag op Fortuyn hoorde. Lemm, een sensitieve man, was ontzet door de atmosfeer van vijandigheid en haat die hij van de kant van de pers had gevoeld. Hij had de indruk, zei hij mij, dat het bij deze 'ludieke' aanslag op Fortuyn niet zou kunnen blijven. "Maar als Fortuyn straks werkelijk wat overkomt, zullen pers en politiek krokodillentranen huilen en hun handen in onschuld wassen", aldus Lemm. Dat was dus anderhalve maand voor de feitelijke moord.

Kwalijk mediaklimaat
Wat er ook van zij, Nederland is zichzelf niet meer. De tegenstellingen tussen 'links' en 'antilinks' (wat iets anders is dan alleen maar 'rechts') zijn verscherpt. Vreemd genoeg moet vooral de tweede partij het ontgelden. Pamela Hemelrijk heeft een laaiend conflict met haar krant die twee kritische bijdragen van haar heeft geweigerd. De GPD-bladen weigerden een bijdrage van hun gelauwerde Rusland-correspondent Wierd Duk. Hem was zelfs in het verre Moskou de extreme partijdigheid van de Nederlandse media ten aanzien van Fortuyn opgevallen. Terwijl uw journalist deze woorden intypt, verschijnt op het scherm van zijn computer de dagelijkse nieuwsbrief van ***Elsevier***, geschreven door hoofdredacteur Arendo Joustra. Hij wijst zijn lezers op de site van Theo van Gogh, waar onder meer de geweigerde bijdragen van Hemelrijk en Duk te vinden zijn. Joustra had al eerder in vakblad ***De Journalist** als zijn mening te kennen gegeven dat de moord op Fortuyn de uitkomst is van een kwalijk mediaklimaat. Dat klimaat was echter weer de resultante van een jarenlang onwaarachtig omgaan van de media met het allochtonenprobleem. Joustra herinnert er in dit verband aan dat uit onderzoek blijkt dat tachtig procent van de journalisten 'links' stemt. Ongemerkt zijn journalisten tot het establishment gaan behoren, schrijft Joustra. En zij volgen domweg de officiële agenda, waarop lange tijd geen ruimte was voor open discussie.

Fortuyn heeft die agenda opengebroken. Hij heeft daarmee allerlei machten tegen zich in het harnas gejaagd, die zich met die agenda hadden verbonden. Voorlopig is er nog geen enkele indicatie dat hij vermoord zou zijn in opdracht van een of andere overheid. Het zou echter van weinig benul getuigen die mogelijkheid bij voorbaat van de hand te wijzen, enkel en alleen omdat een dergelijke moord nog niet eerder is gepleegd.

Henk Rijkers