Pluut & Partners - De Limiet 15d

Leert revalidatie ons nieuwe dingen over digitale zorgmogelijkheden?

 

Waar of niet waar: De revalidatie leert ons nieuwe dingen over de mogelijkheden van digitale zorg.

Ik zeg: waar. In deze blog vertel ik jullie graag hoe ik tijdens de afgelopen 8 maanden in de revalidatiezorg tot deze conclusie ben gekomen.

Revalidatiezorg, een andere tak van zorg

De afgelopen maanden mocht ik bij Rijndam Revalidatie, die medisch specialistische revalidatie aanbiedt, verschillende projecten doen: evaluatie digitale zorg, inventarisatie van zorgpaden en het vormen van een gedragen visie op digitale zorg. De revalidatiezorg was een nieuwe tak van de zorg voor mij. En het leuke aan in een nieuwe omgeving stappen, is dat er dingen opvallen.

Mij is allereerst opgevallen dat de revalidatietrajecten doorgaans erg intensief en multidisciplinair zijn. Revalidanten worden behandeld door revalidatieartsen, fysiotherapeuten, ergotherapeuten, psychologen, logopedisten en vaak nog andere disciplines. Bij poliklinische behandeling zijn ze vaak zo’n 2 tot 3 dagen per week bij Rijndam voor therapie. Dit schept een band tussen zorgverlener en revalidant. Dat verklaart mede waarom revalidanten zich erg betrokken voelen bij Rijndam als organisatie. Want dat is het tweede punt dat me is opgevallen: de enorme betrokkenheid en dankbaarheid van revalidanten bij Rijndam. Het was bijvoorbeeld niet moeilijk om (ouders van) revalidanten te vinden om deel te nemen aan projecten. Eén van de revalidanten die meedacht over de visie op blended zorg, verwoordde zijn motivatie om deel te nemen als volgt:

‘Rijndam heeft mij zoveel gegeven, nu wil ik wat teruggeven’.

Deze quote zal me nog lang bijblijven.

Ook bij de zorgverleners hoef je niet te zoeken naar betrokkenheid en enthousiasme. Ze zijn erg bevlogen in hun vak, kijken naar wat de patiënt nodig heeft en vinden het leuk om mee te kunnen denken over projecten als blended zorg en zorgpaden. Ze begeleiden de patiënt dan ook intensief bij het accepteren van hun beperkingen en het vergroten van hun zelfredzaamheid.

Digitale zorg in de revalidatie

Net als alle andere zorgorganisaties in Nederland moest Rijndam door de coronacrisis in rap tempo digitale zorgtoepassingen implementeren. Zeker ook omdat de poliklinieken tijdelijk moesten sluiten. Dit was even wennen voor veel zorgverleners en revalidanten, maar ook in de revalidatiezorg bleek digitale zorg een waardevolle toevoeging aan het zorgaanbod. Ik licht graag drie mooie kansen van digitale zorg voor de (revalidatie)zorg uit:

Makkelijker betrekken van het netwerk van de patiënt

Het is van grote meerwaarde als iedereen die bij het revalidatieproces betrokken is (familie, vrienden, mantelzorgers) laagdrempelig met elkaar kan communiceren. Vaak is er ook voor de naasten van de revalidant in één klap veel veranderd. Denk bijvoorbeeld aan een broer die na een herseninfarct cognitief achteruit is gegaan of een dochter die door een dwarslaesie aan een rolstoel verbonden is. Als consulten of therapiesessies op afstand worden gedaan via een beeldbelverbinding, is het voor naasten vaak makkelijker om aan te haken. Ze kunnen vanaf hun werk inbellen of zitten samen met de revalidant aan de keukentafel tijdens het gesprek. Ik kan me ook voorstellen dat dit voor andere sectoren in de zorg geldt, zoals in oncologische en ggz-zorg. Gek genoeg hoor en lees je daar nog weinig over.

Zicht op de thuissituatie

Digitale zorg maakt het voor therapeuten ook makkelijk om zicht te krijgen op de thuissituatie van een revalidant. En dat is vaak erg waardevol. Het maakt namelijk nogal een verschil of iemand in een rolstoel in een groot huis woont of in een klein appartement. En of iemand jonge kinderen om zich heen heeft of alleen een partner. Onze thuissituatie is voor ons vaak ‘normaal’ en daarom is het soms moeilijk om bijzonderheden uit de thuissituatie te benoemen. Dit geldt ook voor revalidanten. Daarom helpt het als therapeuten zelf digitaal kunnen zien hoe iemand leeft. Therapeuten kunnen in hun therapieën de thuissituatie beter nabootsen en de revalidant aanleren hoe hij/zij met bepaalde situaties thuis om kan gaan.

Coachen in de thuissituatie

Kinderen oefenen in de revalidatie veel vaardigheden die ze nodig hebben voor het dagelijks leven (de zogenaamde algemene dagelijkse levensverrichtingen, ADL). Het is een bekend verschijnsel in de kinderrevalidatie, dat het lastig blijkt om hetgeen wat is aangeleerd in de therapiesituatie toe te passen in de eigen leefomgeving. Een kind kan dan bijvoorbeeld bij Rijndam heel goed zelf de veters strikken, maar thuis lukt het nog niet. In zo’n situatie kan het helpen als de therapeut het kind ook thuis (via beeldbellen) coacht en daarbij ook direct de ouders coacht in hoe zij hun kind het beste kunnen begeleiden.

Ook voor volwassenen kan het heel fijn zijn om in de thuissituatie gecoached te worden. Ze leren dan direct thuis hoe ze zich het beste kunnen verplaatsen, hoe ze de transfer van de rolstoel naar hun eigen bed kunnen maken en hoe ze fysiotherapeutische oefeningen kunnen doen. Ik kan me voorstellen dat coachen op vaardigheden in de thuissituatie ook voor eerstelijns fysio- of ergotherapeuten van toegevoegde waarde kan zijn.

Stof tot nadenken

De afgelopen maanden heb ik nieuwe voordelen van digitale zorg gezien. En ik niet alleen, ook zorgverleners en revalidanten zien en ervaren nieuwe kansen voor digitale zorg.

We moesten er eerst zelf achter komen dat de inhoud van onze behandeling net zo goed was digitaal, voordat we patiënten daarvan konden overtuigen. Nu kunnen wij mensen het vertrouwen geven dat de digitale zorg ook goed is. (Zorgverlener, respondent interview)

Juist daarom is het belangrijk dat we die ervaringen blijven delen. De komende maanden gaan we daar in Rijndam volop mee door, bijvoorbeeld doordat revalidanten en zorgverleners elkaar vertellen hoe zij digitale toepassingen gebruiken en welke handigheidjes zij hebben ontdekt. Nu ben ik natuurlijk erg benieuwd: zie jij bovenstaande kansen ook in jouw tak van zorg?