NV Bergkwartier Mij tot Stadsherstel - Bergstraat 53

Historie van de NV Bergkwartier

Het had niet veel gescheeld, of de middeleeuwen waren uit Deventer verdwenen. In 1959 lag er bij de gemeente Deventer een plan voor een ingrijpende herziening van de infrastructuur van de binnenstad. Als gevolg van deze ingreep zou vrijwel het complete Bergkwartier verdwijnen.

Ontstaan in de twaalfde eeuw

Het Bergkwartier is ontstaan in de twaalfde eeuw. De jaarmarkten in Deventer in die tijd zorgden voor een bloeiperiode van de handel. Nieuwkomers vestigden zich in de nieuwe wijk, het Bergkwartier, gelegen tussen de Brink en de haven. De bloei duurde tot 1570. Daarna werd Deventer het middelpunt van oorlogen. Nieuwe vestingwerken beschermden de stad tegen ongewenst bezoek, maar hielden ook gewenste bezoekers buiten de poorten. Uitbreiden mocht niet. Daarmee was de kans op een nieuwe bloeiperiode verkeken. Handelaren vertrokken, en het Bergkwartier raakte steeds verder in verval.

Verval

Pas vanaf 1874 mocht Deventer de vestingwerken afbreken en kon de stad uitbreiden. Het karakter van het Bergkwartier was echter ingrijpend veranderd. De kooplieden die er nog over waren vestigden zich elders. Ze verhuurden de panden aan middenstanders en steeds vaker ook aan gezinnen. Soms woonden er wel vijf of zes gezinnen in één pand (zelfs de kelderruimtes werden benut). Aan onderhoud werd steeds minder gedaan. Het verval ging verder.

Oorlogsschade

Het Bergkwartier werd een plek waar je niet kwam als je er niets te zoeken had. In de 20e eeuw leek de Tweede Wereldoorlog de wijk de nekslag toe te dienen. De oorlogsschade was enorm: van de 12.000 huizen in de binnenstad waren er 10.000 beschadigd. De panden in het Bergkwartier hadden veel schade opgelopen. Een groot deel was onbewoond en in een zeer slechte staat van onderhoud.

NV Bergkwartier: Nieuwe manier van kijken

Een aantal particulieren is opgestaan en introduceerde een hele andere manier van denken en kijken, geworteld in een sterk cultuurhistorisch besef. Al gauw lag er een plan voor Stadsherstel op tafel. Monumenten aankopen, opknappen en verhuren. Vooral dat laatste – verhuren – was nieuw in Nederland. In de ogen van de initiatiefnemers was het echter de enige manier om de goede staat van de panden – ook in de toekomst – te kunnen waarborgen.

Maatschappij tot Stadsherstel

De Stichting Werkgroep Bergkwartier besloot tot oprichting van de NV Bergkwartier, Maatschappij tot Stadsherstel, en startte de uitgifte van aandelen. Naast de institutionele beleggers namen burgers, bedrijven en gemeente deel in de aandelen-emissie. In 1998 vond er een hernieuwde aandelenemissie plaats, waarvoor opnieuw veel belangstelling was.

De geschiedenis aanraken

De panden in het Bergkwartier zijn waardevolle kenmerken van de stad. Dat geldt ook voor het stratenpatroon. Pas na de aanvang van de restauratie is het besef ontstaan dat ook dit een monumentaal kenmerk is, dat veel kan vertellen over de structuur van de oude stad. In Deventer leeft dat besef heel sterk en is er veel behouden gebleven. Uniek voor Nederlandse begrippen. Juist met dit soort karakteristieken onderscheidt Deventer zich van andere steden. Vaak zijn ze alleen nog ‘bewaard’ in boeken. Maar het is zoveel boeiender om door die geschiedenis te kunnen wandelen, die historie letterlijk aan te kunnen raken, of zelfs: er in te kunnen wonen. Dat alles is mogelijk in het Deventer Bergkwartier.

Doelstelling NV Bergkwartier

De NV Bergkwartier wil het oude karakter van de panden terugbrengen, zodat mensen die door het Bergkwartier lopen, als inwoner of als toerist, kunnen zien hoe de stad zich heeft ontwikkeld en wat er in de loop der eeuwen is geweest. Wil je die kenmerken behouden, dan moet je meer doen dan de panden restaureren. Minstens zo belangrijk is de panden een goede bestemming geven. Want alleen dan kun je ze in goede staat houden.

Middeleeuwse wijk, hedendaags comfort

Veel panden waren oorspronkelijk pakhuizen. In de loop der tijd is die functie voor een aantal panden veranderd. Nu, in de 21e eeuw heeft de NV Bergkwartier er appartementen, woonhuizen, bedrijfsruimten, kantoren en horeca-gelegenheden van gemaakt. Bijzonder gunstig gelegen, midden in het levendige hart van de stad. De NV Bergkwartier heeft er bewust voor gekozen de panden te verhuren, zodat het beheer in eigen hand blijft.Aan het onderhoud van de monumenten wordt veel aandacht besteed.